خشونت مقدس در عصر تقدس زدائی

"اورشلیم یا بیت المقدس"

این شهر از نظر هر سه دین یهودیت، مسیحیت واسلام مقدس است.

کافیست کمی تاریخ خوانده باشی یا با یک گوگل ساده به نتایج جالبی در مورد این شهر میرسی:

در طول تاریخ، اورشلیم دست کم دو بار تخریب، ۲۳ بار محاصره، ۴۴ بار مورد تصرف و بازپس‌گیری و ۵۲ بار مورد هجوم قرار گرفته‌است

چرا؟

از تمام خوانندگان این متن و خبر پایین تر خواهشمندم جواب سوال مرا بدهند نظرات گرامیتان برایم مهم است

چرا به عبارتی مقدس ترین نقطه زمین خونبارترین هم بوده؟

من شهر دیگری و سرزمین دیگری به شهرت بیت المقدس نمشناسم که اکثریت ادیان آنرا مقدس بدانند 

مگر دین و الوهیت برای آرامشمان برای صلح مان و برای عشق به خالق و مخلوق نیست؟

مگر تمام ادیان سخن از مهر ندارند؟

پس چرا مقدس ترین نقطه زمین خونبارترین هم بوده؟

پانویس: البته خبر مربوط به اورشلیم نیست اما سوال من شنیدن نظرات در مورد ارتباط دین است با خشونت و چرایی آن

---

 

شمایل مسیح در کلیسای مسیحیان قبطی در شهر اسکندریه مصر که در اثر انفجار روز اول ژانویه امسال آسیب دیده و خون‌آلود شده است

اهمیت آیین

زندگی بشر پر از آیین است. آیین را می توان بسته به موقعیت اجتماعی ، سیاسی ، معنوی یا مذهبی نامید یا می توان هر صفت دیگری را که شرایط ایجاب می کند به آن نسبت داد ، وقتی به کسی می رسیم که او را می شناسیم ، رسم این است که بپرسیم چه طوری؟ و انتظار می رود که این پاسخ را بشنویم : خوبم تو چطوری؟

ه دنبال آن گفت و گوی مختصر و مشخصی صورت می گیرد مگر این که واکنش آیینی به رویداد ها مقتضی چیز دیگری باشد . کلماتی که به کار می بریم و حرکاتی که انجام می دهیم همگی اگر نه در محتوا دست کم به ظاهر در خدمت طرح و نظم آیینی اند .قاعدتا ما از چنین اعمالی در رفتار روزمره ی خود آگاه نیستیم هرچند گرایش هایی از این قبیل در نظام های دینی هم دیده می شود لیکن در دین یادگیری حالات ارتباطی به صورت لفظی یا غیر لفظی ، غالبا آگاهانه است مثل زانو زدن ، سجده کردن یا انجام دادن اطوار و حرکات دیگر ، فرضا خواندن نماز های خاص، به رقص درآمدن ،نوشیدن مایعات یا خوردن غذاهایی که اهمیت مذهبی دارند (مثلا شراب ، فطیر ، مصّا) و از این قبیل دین نهادین در طی قرن ها آیین های خود را تهذیب و از نو تعریف کرده است . شکل های خصوصی و عمومی پرستش مختص اوقات مختلف روزند (موقع طلوع آفتاب ، پیش از خواب ، هنگام دعوت به نیایش و غیره) روزهای ویژه ای از هفته به علاوه ی اوقات معینی از ماه و سال به اعمال و عبادات ویژه ی مومنان اختصاص می یابد . این ها همه دارای جلوه هایی عبادی با قالب و ساختاری مشخص اند.

 

منبع:  کتاب اسپیلکا برنارد و همکاران ،1390،روان شناسی دین بر اساس رویکرد تجربی ترجمه ی محمد دهقانی صفحات ۸۸ و۸۹

معرفی کتاب در خبرگزاری ایسنا

کتاب «نشانه‌شناسی انگاره خدا در روانشناسی دین» نوشته ریچارد دیرینگر و دیوید اُلر با  ترجمه  هادی دهقانی یزدلی و محمدرضا پاشایی نیز در ۲۳۴ صفحه با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و قیمت ۲۰ هزار تومان در نشر یادشده منتشر شده است.

رهاسازی انگاره‌های خدا، تجربه درونی از خدا، مفهوم خدا و اتحاد درمانی در بین مبتلایان به اختلال‌های روانی شدید، تأملاتی بر یک پژوهش انجام‌گرفته در بیمارستان سلامت روانی، ساختار شکل‌گیری انگاره خدا در ذهنیت نوجوانان، رابطه هویت نقش جنسیت و انواع نگرش‌ها با انگاره‌های خدا، دلبستگی، بهباشی و کارکرد دین در اختلالات روانی شدید از فصل‌های این کتاب هستند. 

 همچنین در نوشته پشت جلد می‌خوانیم: «نشانه‌شناسی انگاره خدا در روانشناسی دین» درباره تصویر و درکی که برخی از ما از خدا داریم بحث می‌کند. مولفانی که مقالات کتاب را نوشته‌اند هم در حوزه مفاهیم دینی و هم در دانش روان‌شناسی و روانکاوی، صاحب دانش و تجربه‌های ارزشمندی هستند. نویسندگان به ریشه‌یابی و بازیابی انگاره‌های نوجوانان، جوانان، پیران و بیماران ذهنی می‌پردازند. در این بازیابی هم از انگاره‌های کتاب مقدس و هم از ریشه‌های متفاوت و پنهان ذهن و روان ما در حصول تصویری از خداوند گفت‌وگو می‌کنند.

 

 

منبع:خبرگزاری ایسنا

تاریخ انتشار:1396/12/12

 

 

گفت و گوی شیعه پرس با نویسنده کتاب "درآمدی بر روانشناسی دین"

نویسنده کتاب درآمدی بر روانشناسی دین گفت:اگر با نگاهی عالمانه به تعریف دین و تعریف روانشناسی نگاه کنیم می‌بینیم با هم مخالفتی ندارند. دو چارچوب متفاوت دارند اما در جاهایی هم‌پوشانی هم دارند.

به گزارش شیعه پرس، سومین قسمت از فصل دوم برنامه تلویزیونی «چراغ مطالعه» شنبه ۲۱ تیرماه ۱۳۹۹ از شبکه چهار سیما به روی آنتن رفت. در این برنامه با حضور حجت الاسلام مسعود آذربایجانی، کتاب «درآمدی بر روانشناسی دین» مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

کوروش علیانی، مجری کارشناس برنامه در ابتدا گفت: آیا این کتاب حمله به روانشناسی و دفاع از دین است؟

گورجیف در مکتب روسی

بحث گورجیف این بود که بسیاری از شکلهای موجود سنت دینی و معنوی روی زمین، پیوند خود را با معنا و سرزندگی آغازین خود از دست داده‌اند و بنابراین دیگر نمی‌توانند از راهی به مردمیّت خدمت کنند که در زمان شکل‌گیریشان نیت آن را داشتند. در نتیجه مردمان در بازشناسی راستی‌ودرستی‌ها (حقایق) آموزه‌های باستانی کوتاهی می‌کردند و بیشتر بیشتر همانند مردم‌ماشین‌های خودکاری می‌شدند که می‌شد آن‌ها را از بیرون کنترل کرد و به شکل فزاینده‌ای توانایی نشان دادن رفتارهای برخاسته از روان‌پریشی توده‌ای می‌یافتند که در جنگ جهانی ۱۹۱۴–۱۹۱۸ شاهدش بودیم. در بهترین حالت، فرقه‌ها و مکتب‌های گوناگون بازمانده تنها می‌توانستند تکاملی یک‌سویه فراهم کنند که پیامدش مردمی به‌طور کامل یک‌پارچه شده نبود. بنا به گورجیف، تنها یک بُعد از سه بُعد شخص ـ یعنی یا عواطف، یا تن فیزیکی یا ذهن ـ می‌توانستند در چنین مکتب‌ها و فرقه‌هایی تکامل یابند و در کل به بهای قوا یا به قول گورجیف مرکزهای دیگرشان. در نتیجه این مسیرها نمی‌توانند مردمی درست متوازن شده تولید کنند. از این گذشته، هر کس که می‌خواهد یکی از مسیرهای رسیدن به دانش و شناخت معنوی را بپیماید (که گورجیف آن‌ها را به سه مسیر ـ یعنی مسیر فقیر یا مرتاض، مسیر راهب و مسیر یوگی ـ کاهش می‌داد) لازم است از زندگی در دنیا کناره بگیرد؛ بنابراین گورجیف به "راه چهارم" تکامل بخشید"که می‌توانست پاسخگوی نیازهای مردمان نوینی باشد که زندگی نوینی را در اروپا و آمریکا زندگی می‌کنند. به جای تکامل بخشیدن به تن، ذهن یا عواطف به‌طور جداگانه؛ آموزهٔ گورجیف روی هر سه کار می‌کرد تا تکامل درونی همه‌سویه و متوازن هر سه را به بار آورد.

من دوبیران

مِن دوبیران" در سال ۱۷۶۶ در فرانسه زاده شد. وی با آنکه در کودکی تحت تعلیم کشیشان و مردان مذهبی تعلیم یافته و تربیت گشته بود امّا علاقه چندانی به امور مذهبی نداشت.

‏"مِن دوبیران" در سال ۱۷۶۶ در فرانسه زاده شد. وی با آنکه در کودکی تحت تعلیم کشیشان و مردان مذهبی تعلیم یافته و تربیت گشته بود امّا علاقه چندانی به امور مذهبی نداشت. لذا در دوران جوانی فاقد گرایش های مذهبی و دینی و امور باطنی بود و علاقه و توجهی به امور اعتقادی و دیانت در وی احساس نمی گشت. اما پس از گذشت مدت زمانی از حیات دوبیران و افول دوران جوانی،وی به امور باطنی و مذهبی معطوف شد و با تکیه بر تعقل مداری به نگارش مطالبی در این باب و ارائه دیدگاه ها و نقطه نظراتش مبادرت ورزید. من دوبیران دارای طبیعت و سرشتی ناآرام و حساس بود. از این رو در تلاش بود تا در زمینه فلسفه اخلاق، رویکردها و نقطه نظرات مختلفی را ارائه دهد. وی برخلاف اکثر فیلسوفان، اهل تعلیم و تعلم نبوده بلکه از رجال حکومت و دولت به شمار می رفت. با این وجود وی به سیاست چندان علاقه ای نداشت. لذا از معاشرت و رفت و آمد با رجال سیاسی پرهیز نموده و به عزلت نشینی و خلوت گزینی پرداخت. ‏ وی به سبب علاقه ای که به تحقیق درباره احوال نفس داشت به انجام مطالعه و پژوهش در این زمینه پرداخت. یافته های او در آن زمان در علم روان شناسی مورد توجه قرار گرفت. تا آنجا که فرانسویان وی را بزرگ ترین حکیم الهی فرانسه در قرن نوزدهم نام نهادند.

مکتب فرانسه

از جریان های صلی روشنفکری در قرن نونزدهم سرچشمه گرفته است.

من دوبیران  یکی از مهمترین فیلسوفان فرانسه وآگوست ساباتیه از جمله مبرزترین پیشروان بلافصل آن بودند

ساباتیه 

از مردم فرانسه و از علمای مذهب پرتستان )  در جوانی کشیش بود برای تدریس اصول عقاید در مدرسه ٔ علوم دینی پرتستان در استراسبورگ دعوت شد. بسال 1873 بوسیله ٔ آلمانیها از آن شهر اخراج گشت و بپاریس رفت و در تأسیس مدرسه ٔ عالی علوم دینی پرتستان در پاریس شرکت کرد و ابتدا استاد و بعدرئیس آن مدرسه گردید.ساباتیه دانشمندی روشن بین بود و افکار خود را در کتاب طرح یک فلسفه ٔ مذهب بر اساس علم النفس و تاریخ بیان کرده است .

در سنت فرانسه:نگاه آن بیشتر نگاه مَرضی هست. یعنی بیماری هایی که در رابطه با پدیده های دینی به وجود می آید مثل وسواس، جن زدگی، ضعف روانی و مواردی از این قبیل را بررسی می کنند.

منبع: روانشناسی دین نویسنده دیوید وولف

وونت

ویلهلم  وونت  پزشک، روان‌شناس، فیزیولوژیست و استاد دانشگاه آلمانی به عنوان یکی از «پایه‌گذاران علم روان‌شناسی تجربی» شناخته می‌شود.[ وونت پیشوای مکتب اراده گرایی است. او درجه پزشکی خود را در هایدلبرگ گرفت ولی به مطالعه و تحقیق در فیزیولوژی پرداخت و همین امر او را به سمت روانشناسی کشانید.در سال ۱۸۷۹ وندت اقدام به تأسیس یک آزمایشگاه در دانشگاه شهر لایپزیک نمود که تمرکز اصلی آن بروی مطالعات روانشناسی قرار داشت و اولین آزمایشگاه از نوع خود به حساب می‌آمد. او در این آزمایشگاه به بررسی ماهیت اعتقادات مذهبی، شناسایی اختلالات مغزی و رفتارهای ناهنجار پرداخته، و بدین سان موفق شد روان‌شناسی را به عنوان رشته‌ای مجزا از رشته‌های دیگر تثبیت کند. او همچنین اولین ژورنال علمی در زمینه روان‌شناسی را در سال ۱۸۸۱ میلادی بنا نهاد.

وونت در حدود ۵۴۰۰۰ صفحه نوشته از خود به یادگار گذاشت. عموماً به وی لقب «پدر روانشناسی آزمایشگاهی» داده‌اند.

مکتب آلمان

در المان این رشته عمدتا قلمرو ویژه فلاسفه و الاهیون بوده است.

مثلاً شلایر ماخر برایش روانشناسی در مقایسه با الهیات امری درجه دو بود. با شروع قرن بیست و ترجمه آثار مکتب کلارک روانشناسی دین در آلمان رشد جدی‌ای پیدا کرد.

ویلهلم وونت سنت دیگری از روانشناسی دین را بنیاد نهاد که مبتنی بود بر مشاهده و ملاحظه رفتار و عقاید ً دینی اقوام و گروه ها و نه لزوما افراد.

در اتریش زیگموند فروید به تحلیل و تبیین دین از دیدگاه روانکاوانه پرداخت

اگرچه روانشناسی ژرفا بسرعت در روانشناسی دین جایگاه استواری یافت ،اکثر محققان آلمانی که در این رشته کار میکردند مانند گیرگنسون طرفدار رویکرد توصیفی روشنتری بودند و به روش های گوناگون روی می آوردند مانند:زندگی نامه ها ،انواع اسناد،اعترافات و...

منبع:کتاب روانشناسی دین نوشته دیووید وولف

فرانسیس گالتون

وراثت ذهنی (روانی) 

اولین کتاب مهم گالتون در روانشناسی نبوغ ارثی بود که در ۱۸۶۹ منتشر شد. (وقتی که داروین این کتاب را خواند به گالتون نوشت که هرگز در تمام عمرش چیزی جالب‌تر یا اصیل‌تر از آن را نخوانده بود). گالتون در این کتاب سعی داشت نشان دهد که عظمت یا نبوغ فردی در خانواده‌‌ها به حدی رخ می‌دهد که نمی‌توان آن را صرفاً با تأثیرهای محیطی تبیین کرد. تز (اندیشه) او به اختصار این بود که مردان شایسته پسران شایسته دارند. (در آن زمان دختران، برای کسب شایستگی شانس اندکی داشتند مگر از طریق ازدواج با فردی مهم).

بیشتر مطالعات شرح‌حالی که گالتون در این کتاب گزارش کرده پژوهش‌هایی درباره اسلاف دانشمندان و فیزیکدانان با نفوذ بوده‌اند. داده‌های او نشان می‌دادند که هر فرد مشهوری نه فقط نبوغ کلی بلکه شکل خاصی از نبوغ را به ارث می‌برد. برای مثال، یک دانشمند بزرگ در خانواده‌ای متولد شده بود که از نظر علمی مقام والایی داشت.  هدف نهایی گالتون این بود که تولد افراد شایسته‌تر یا مناسب‌تر را تشویق و تولد افراد نامناسب را منع کند. برای کمک به رسیدن به این هدف، علم به نژادی را بنیان گذاشت این علم با عواملی سر و کار دارد که ممکن است ویژگی‌های ارثی نژاد انسان را بهبود بخشند. استدلال او این بود که همانند حیوان‌های اهلی انسان‌‌ها را نیز می‌توان با انتخاب مصنوعی اصلاح کرد. اگر افراد با استعداد قابل ملاحظه انتخاب شوند و نسل بعد از نسل به جفت‌گیری بپردازند نژاد بسیار سرآمدی عاید خواهد شد.

او پیشنهاد کرد که برای انتخاب زنان و مردان استثنایی جهت تولید مثل انتخابی آزمون‌های هوش تهیه و تدوین شود و توصیه کرد به کسانی که نمره بالا می‌آورند برای ازدواج و بچه‌دار شدن مشوق‌های مالی داده شود. (خود گالتون فرزندی نداشت؛ برادرانش هم نداشتند. به ظاهر مشکل ژنتیکی بود). گالتون در تلاش برای تأیید نظریه بهنژادی خود مسائل مربوط به اندازه‌گیری آمار را دنبال کرد. در کتاب نبوغ ارثی، با دسته‌بندی مردان شایسته در نمونه خود به طبقاتی بر طبق فراوانی سطح توانایی آنان در جامعه آماری، مفاهیم آماری را در مسائل وراثتی به کار بست. داده‌های او نشان دادند که مردان شایسته در مقایسه با مردان متوسط از احتمال بیشتری برای داشتن پسران شایسته برخوردارند.

نمونه او ۹۷۷ مرد مشهور را شامل می‌شد که نسبت شایستگی آنان یک بر ۴۰۰۰ بود. براساس تصادف، انتظار می‌رفت که این گروه فقط یک خویشاوند برجسته داشته باشد؛ درعوض ۳۳۲ مورد از آن وجود داشت. احتمال شایستگی در بعضی خانواده‌‌ها به اندازه کافی بالا نبود که گالتون بتواند تأثیر محیط برتر، فرصت‌های آموزشی بهتر، یا مزایای اجتماعی تأمین شده برای فرزندان خانواده‌های شایسته‌ای را که او مطالعه کرد جدی تلقی کند. او استدلال می‌کرد که شایستگی ـ یا فقدان آن ـ تابعی از وراثت است نه فرصت.  گالتون کتاب‌های مردان انگلیسی اهل علم (۱۸۷۴)، وراثت طبیعی (۱۸۸۹) و بیش از ۳۰ مقاله درباره مسائل وراثت نوشت. در سال ۱۹۰۱ مجله بایومتریکا۳ را شروع کرد، در سال ۱۹۰۴ آزمایشگاه بهنژادی را در یونیورسیتی کالج۴ لندن تأسیس کرد و سازمانی را برای ترغیب اندیشه اصلاح‌نژادی بنیان گذاشت.

تصویرسازی ذهنی 

پژوهش گالتون درباره تصویرسازی ذهنی اولین کاربرد وسیع پرسشنامه روانشناختی را مشخص می‌سازد. از آزمودنی‌ها خواسته می‌شد صحنه‌ای را، مانند میز صبحانه‌شان در همان روز، به خاطر بیاورند و سعی کنند تصویرهایی از آن را فرا بخوانند. به آنان گفته می‌شد مشخص سازند که آیا این تصویرها محو هستند یا واضح، روشن هستند یا تیره، رنگی هستند یا بدون رنگ و الی آخر. گالتون از اینکه اولین گروه آزمودنی او، که علم آشنا بودند اصلاً تصاویر واضحی را گزارش نکردند، شگفت‌زده شد! حتی بعضی از آنان مطمئن نبودند که گالتون درباره چه چیزی صحبت می‌کرد.

گالتون با استفاده از نمونه بزرگتری از جمعیت، گزارش‌هایی از تصاویر واضح و متمایزتری که مملو از رنگ و جزئیات بودند، به دست آورد. او یافت که تصاویر ذهنی زنان و کودکان عینی‌تر و با جزئیات بیشتری بودند. او مشخص کرد که تصویرسازی ذهنی، همانند بسیاری خصوصیات دیگر، به صورت بهنجار در جمعیت پراکنده است. کار گالتون در مورد تصویرسازی ذهنی، مانند بسیاری از پژوهش‌های او، ریشه در تلاش او برای نشان دادن شباهت‌های ارثی داشت. او یافت که احتمال وجود تصاویر ذهنی مشابه بین خواهر و برادر بیشتر از افرادی است که با هم خویشاوند نیستند.

منبع: تاریخ روانشناسی نوین / پی شولتر ، سیدنی الن شولتز